Sular Altında Kalan 12 Bin Yıllık Miras: Hasankeyf

Hasankeyf, Batman ilinde bulunan tarih ve kültür mirası ile bezenmiş bir ilçe. Bölgede on iki bin yıl öncesine ait kalıntıların bulunması ve bölgeye hükmetmiş her medeniyetten bir parça barındırması Hasankeyf’i, Anadolu’nun incilerinden biri yapıyor. Uzun yıllardır devam eden Güneydoğu Anadolu Projesi‘nin bir parçası olan Ilısu Barajı‘nın tamamlanmasıyla beraber Hasankeyf’in çehresi de değişti. Ancak bu değişen yüzden kimileri memnun olurken bir çok insan ise bundan çok rahatsız. Gelin yazımızda Hasankeyf’in tarihini ve değişen yüzünü inceleyelim.

Medeniyetin Dört Yolu

Şehrin tam olarak ne zaman kurulduğu net değil. İsmi ise doğal yollarla veya insan yapımıyla oluşan kayaların içinde kurulan şehir anlamına gelen Arapça, “Hısnı Keyfa” kelimesinden gelmektedir. Ayrıca Akad ve Mari tabletlerinde bahsedilen, “nehrin yanında yer alan surlarla çevrili şehir” olan Ilanşura‘nın burası olabileceği de tahmin edilmektedir. Sasani İmparatorluğuna karşı yapılan savaşta, Romalı lejyonerlerin kaldığı bir üs olduğu da bilinmektedir. İslam ordularının bölgeyi almasının ardından yönetimi genellikle müslüman devletlerin altında kalmıştır. Fakat Anadolu’nun Moğol işgali sırasında şehir tahribattan nasibini almıştır. Daha sonrasında Safevi kontrolüne geçen bölgeyi 1514 yılında Osmanlı feth etmiştir.

Hasankeyf Dicle Köprüsü

Hasankeyf’in Yapısı ve İçerisinde Bulunan Tarihi Miraslar

Bir çok medeniyetin kesişim noktası olan Hasankeyf, hepsinden eserler barındırıyor. Ilısu Barajı’nın bölgeye su toplamasından dolayı bazı eserler sular altından kaldı. Ancak bir çok tarihi eser güvenli bir şekilde taşındı.

Tarihi Eserler

Eski Dicle Köprüsü
Hasankeyf Kalesi
Küçük Saray
Ulu Cami
Büyük Saray
El Rizk Cami
Süleyman Cami
Koç Cami
Kızlar Cami
İmam Abdullah’ın Mezarı
Zeynel Bey Türbesi

Ilısu Barajı

GAP ve Ilısu Barajı

Güneydoğu Anadolu Projesi’nin bir parçası olan Ilısu Barajı’nın çalışmaları 1954 yılında başladı. Uzun bir çalışmanın ürünü olan baraj nihayet tamamlandı. Böylece ülkemizin enerji üreten 4. büyük barajı olmış oldu. Ancak Hasankeyf’in bir çok mirası da barajın topladığı suların altında kaldı. Önemli tarihi eserler güvenli bir noktaya başarılı bir şekilde taşındı. Ayrıca Hasankeyf sakinleri de yeni inşa edilen şehire yerleşti. Ilısu Barajı, enerji üretimi, toprak ve su kaynaklarını iyileştirme alanında ülkemize faydası oldu. Ancak bir çok kişi Barajın, hem Hasankeyf’e hem de bölgenin ekosistemine zararlı olacağı yönünde açıklamalar yaptı.