By Musa Tevfik Türk Futbolunun Üç Devinin Kuruluş Hikayesi 3 Büyükler
Türk Futbolu’nun en büyük kulüpleri olan 3 büyükler, ülkemizde futbolun bu kadar sevilmesinin en önemli sebeplerinden. Kuruluşları Türkiye Süper Ligi‘nden eskiye dayanan kulüplerin hepsi 100 yaşını geçmiş bulunuyor. İsimlerini kuruldukları semtlerden ya da enstitülerden alan kulüpler, ülkemizi yurt dışında da başarı ile temsil ediyor. Türkiye’nin en büyük taraftar gruplarına sahip kulüpler, futbol dışında bir çok branşta da ter döküyor. Bu yazımızda İstanbul’un ve ülkemizin göz bebeği Galatasaray, Fenerbahçe ve Beşiktaş‘ın kuruluşuna göz atacağız.
Cadi Keuy Fc ve James Lafontaine
Cemiyet Yasağı ve Yabancıların Hakimiyeti
Futbolun popülerliğinin arttığı dönemlerde, Türk vatandaşlara cemiyet kurma yasağı olduğundan dolayı Türk takımlar kurulamıyor ya da kurulduğu gibi kapatılıyordu. Bundan dolayı kapatılmayan Türk takımları kurulana kadar Futbol tamamen İngiliz ve Azınlıkların elindeydi.1901 yılında İstanbul’da yaşayan iki İngiliz James Lafontaine ve Horace Armitage Kadıköy Futbol Kulübü‘nü kurmuştur. 1903 yılında ise Moda Futbol Kulübü kurulmuştur. 1904 yılında ise bu kulüpler, Imogen, Elpis ve Struggelers takımlarıyla anlaşarak İstanbul Futbol Birliği’ni hayata geçirmişlerdir. Ancak kısa bir dönem sonra 1908 yılında meşrutişyet ilanı ile bu yasak kalkmış ve Türk takımları birer birer kurulmaya başlamıştır.
Galatasaray’ın Kuruluş Yılları
Galata Sarayı Efendileri
Günümüzde hala eğitime devam eden Galatasaray Lisesi, Galatasaray Futbol Kulübü‘nün kurulduğu yerdir. II. Beyazıt tarafından 1481 yılında kurulan mektep, 1868 yılında Sultan Abdülaziz döneminde modernleşmiştir. 1905 yılında Ali Sami Yen liderliğinde bir araya gelen öğrenciler futbol kulübünü kurmuşlardır. Kulübün kuruluş amacı ise şu cümle ile “Maksadımız İngilizler gibi toplu bir halde oynamak, bir renge ve bir isme malik olmak ve Türk olmayan takımları yenmek.” belirtilmiştir. Kulübün adı Gloria (Zafer), Audace (Cesaret) gibi isimler konulması düşünülmüştür. Takımın yaptığı ilk maçta, Rum ekibine karşı 2-0 galibiyet aldıktan sonra taraftarın takımdan “Galata Sarayı efendileri” diye söz etmesinden sonra çok düşünülmeden isim konulmuştur. Günümüzde varlığını devam ettiren futbol takımları göz önüne alındığında ilk Türk futbol takımıdır. 22 Süper Lig Şampiyonluğu, 18 Türkiye Kupası ve 16 Türkiye Süper Kupasını müzesine götürmüştür. Ayrıca 2000 yılında UEFA Kupası‘nı ve UEFA Süper Kupası‘nı da kazanmıştır.
Fenerbahçe’nin Kuruluş Yılları
Sarı Kanarya
Kurucuları Ziya Songülen, Enver Necip Bey, Hasan Sami Kocamemi, Galip Kulaksızoğlu, Asaf Beşpınar ve Hakkı Saffet Tarı Moda Futbol Kulubü’nün maçlarını izlemektedir. Fenerbahçe Klubü’nün kurucuları daha önceleri de Black Stockings FC ve Kadıköy Futbol Kulübü gibi takımlar kuruluşlarında yer almış fakat bu kulüpler yönetim tarafından kapatılmıştır. Ancak 1907 yılında bu iki kulübün kuruluşunda da yer almış kişilerden oluşan ekip kadıköy sokaklarında oturdukları semtten esinlenerek Fenerebahçe Spor Kulübü‘nü kurmuşlardır. 1908 yılında meştutiyet ilanı ile Türk vatandaşların cemiyet kurması üzerindeki yasak kalkmış ve ilk tescillenen Türk takımı Fenerebahçe olmuştur. 19 Süper Lig şampiyonluğu, 6 Türkiye Kupası, 9 Süper Kupa galibiyetleri bulunmaktadır. Ayrıca 2012 – 2013 sezonunda UEFA Avrupa Kupası’nda yarı finale kalarak en yurt dışında en iyi başarısını elde etmiştir.
Beşiktaş Jimnastik Kulübü’ne Ait Bir Fotoğraf
“Haydi Kara Kartallar”
Diğer takımların aksine belli bir yerde toplanan gençlerin jimnastik hareketleri yapmasıyla başlayan kulüp jimnastik kulübü olarak hayatına başlamıştır. 1902 yılında Medine Muhafızı Osman Paşa‘nın konağının bahçesinde yapılan buluşmalarda barfiks, paralel, güreş, halter, aletli ve aletsiz jimnastik gibi sporlar ile uğraşılıyordu. 1903 yılında resmi anlamda Bereket Jimnastik Kulübü Kuruldu. 1911 yılında Beşiktaş’ta Basiret ve Valideçeşme adında iki futbol takımı kuruldu. Valideçeşme’nin kurucusu Şeref Bey oyuncuları ile birlikte Beşiktaş Kulübü’ne katıldı. Semtte bulunan bütün futbolcu gençleri tek çatı altında toplamayı hedefleyen Şeref Bey’in girişimleri ile Basiret Kulübü de Beşiktaş’a katıldı. Sonuç olarak Beşiktaş Kulübü’nün futbol şubesi resmi olarak açılmış oldu. 1940-41 sezonunda tribünden yükselen “Haydi Kara Kartallar” tezahüratı ile Beşiktaş’ın sembolü Kara Kartal olmuştur. Başarıları arasında 15 Süper Lig şampiyonluğu, 9 Türkiye Kupası ve 8 Süper Kupa bulunmaktadır. UEFA Avrupa Ligi’nde çeyrek finale yükselen Beşiktaş, Şampiyonlar Ligi’nde 1. olarak gruptan çıkan ilk Türk takımı oldu.
Bugün Türkiye’nin en büyük spor kulüpleri olan 3 büyükler, Süper Lig’de mücadele etmeye devam ediyor. Hala Kadıköy, Fenerbahçe taraftarının, Beşiktaş çarşı, Beşiktaş taraftarının ve Galatasaray Lisesi ve nevizade çevresi, Galatasaray taraftarının buluşma noktası. Kıtaların mücadelesi olarak adlandılaran ve ülkenin en büyük derbisi Galatasaray – Fenerbahçe arasında gerçekleşmektedir.
