TBMM ve Kuruluş Hikayesi
TBMM ve Kuruluş Hikayesi

Milli İradenin Merkezi: TBMM ve Hikayesi

Bağımsız ve Demokratik Türkiye’nin simgesi olan Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), 1. Dünya savaşı sonrası Türk milletinin emperyalist güçlere karşı verdiği mücadeleyi temsil ediyor. Bu yazımızda Avrupa emperyalizmine karşı dünya üzerinde alınmış ilk galibiyet ve sömürü altında yönetilen birçok ülkeye de örnek olmuş TBMM’nin, hangi tarihte ve nasıl kurulduğuna göz atacağız.

Türkiye Cumhuriyeti Öncesi Demokrasi ve Meclis Denemeleri

1877 yılında açılan Meclis-i Umumi Ayan meclisi ve Meclis-i Mebusan olarak iki kısımdan oluşan bu meclisin hayatı kısa olmuştu. İlk oturumunu 20 Mart 1877 yılında yapan meclis, 1877 yılında 1878’e kadar süren 93 harbinden dolayı dağıldı. Meclis, dönemin padişahı II. Abdülhamit’e Kanun-i Esasi ile verilen yetkiler sonucunda 14 Şubat 1878 tarihinde kapandı. Sonrasında ise 1908 yılında tekrar açılan bu meclis İstanbul’un işgaline kadar açık kaldı.

Milli Mücadele ve Misak-ı Milli

Mustafa Kemal Atatürk Meclis-i Mebusan’ın İstanbul yerine Anadolu’da toplanmasını istiyordu. Fakat Heyet-i Temsiliye’nin yaptığı görüşmelerde meclisin İstanbul’da toplanması kararı ağır bastı. Heyeti-Temsiliye Anadolu’da bulunan direnişini desteklemek ve meşrulaştırmak için hazırladıkları Misak-ı Milli kararlarını Meclis’te kabul ettirdi. 19 Mayıs 1919’de direniş hareketini başlatmış olan Atatürk ise Meclis-i Mebusan’ın başkanı olarak kabul edilmesini ve Anadolu’da süren direnişin yasallaşmasını istiyordu. Fakat Mustafa Kemal’in de öngördüğü gibi 18 Mart 1920 yılında İngiliz işgal kuvvetleri Heyet-i Temsiliye’nin milletvekillerini tutuklayarak sürgüne gönderdi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Tutuklamaların ardından Mustafa Kemal 21 Nisan 1920 yılında Heyet-i Temsiliye’yi temsilen Meclisi Ankara’da toplanmaya çağırdı. Toplanma tarihi ise Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nı kutladığımız 23 Nisan 1920 tarihiydi. 324 Milletvekili ile kurulan meclis Hacı Bayram Camii’nde kılınan Cuma namazının ardından açıldı. 115 vekil ile açılan meclis o gün isminin Türkiye Büyük Millet Meclisi olmasına karar verdi. İşgale Karşı yanan direniş ateşinin temel bulması ve yasallaşmasıyla 24 Nisan günü Mustafa Kemal meclis başkanlığına seçildi ve 29 Ekim 1923 Cumhuriyetin ilanıyla Cumhurbaşkanı seçilmesine kadar da görevini sürdürdü.

Leave a reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

You may also like

More in:Tarih