By Musa Tevfik Küçük Kıyamet 99 Depremi ve Sonrasında Yaşananlar
99 Depremi, Gölcük Depremi ya da 17 Ağustos Depremi olarak bildiğimiz deprem, ülke tarihinin en büyük trajedilerden biridir. Marmara Bölgesi’nde gerçekleşen deprem, bütün Türkiye’yi derinden sarstı. Yakın tarihin en korku dolu olaylarından biri olan depremi ve depremde kaybettiklerimiz bir daha hatırlayalım.
Kuzey Anadolu Fay Hattı ve 99 Depreminin Gerçekleştiği Yer
17 Ağustos 1999 Saat 03.01
Küçük kıyamet 45 saniye boyunca sürdü. Gölcük merkezli depremin büyüklüğü 7.4 olarak hesaplandı. Sadece Marmara Bölgesi’ni değil, Eskişehir’den, İzmir’e kadar ülkenin batısını büyük bölümde etkiledi. 17 kilometre derinlikte gerçekleşen deprem, çok büyük can kayıplarına sebep oldu. Resmi rakamlara göre 18.373 kişi hayatını kaybetti. 48.901 kişi yaralanırken 5840 kişi ise kayboldu. Kuzey Anadolu Fay Hattı‘nda gerçekleşen depremin merkezi, üretim merkezlerinin bolca bulunduğu bir bölge. Kayıpların denli büyük olmasının sebebi ise nüfusun büyük bir bölümünün depremin etkilediği bölgede yaşıyor olması.
Kayıplar Neden Bu Kadar Büyük
Uzmanların yaptığı araştırmaya göre kayıpların bu seviyelere ulaşmasının belli 3 ana sebebi var. Bunlardan birincisi Fay hattı ve yoğunluğunun bilinmesine rağmen bölgeye fazlasıyla yapılaşma ve göç yaşanması. İkinci sebep zemin ile alakalı. Bolu – Yalova arası bölgenin kil, kum ve çakıldan depolarından ve Alüvyon zeminden oluşmasından dolayı depremin şiddeti arttı. Son olarak ise bölge birinci derece deprem bölgesi olmasına rağmen hatalı yapılaşma yapılması. Bunlara ek olarak yanlış temelleme yapmak ve kötü malzeme kullanımı da binaların depreme dayanıksız hale gelmesine sebep olmasıydı.
Bill Clinton’ın Bölge Ziyareti ve Burnunu Sıkan Erkan Bebek
Deprem Sonrası Yaşananlar
Yapılan araştırmalara göre 285 binden fazla ev, 42.902 iş yeri hasar görmüş ya da yaşanamaz hale gelmiştir. 600.000 kişinin evsiz kalmasına sebep olan depremin yaralını sarmak için bir çok ülkeden yardım gelmiştir. Kızılay, AKUT ve diğer sivil savunma örgütleri derhal bölgeye intikal etmiştir. Ayrıca İngiltere, Yunanistan, ABD ve Japonya’dan yola çıkan arama kurtarma ekipleri ve yardımlar gelmiştir. Depremden sonra dönemin ABD Başkanı Bill Clinton bölgeye gelerek çadırkente ziyarette bulunmuştur.
Bülent Ecevit Deprem Sonrası İlk Açıklama
Ekonomide Deprem
Değişen rakamlar ortaya atılsa da depremin 12 ile 20 milyar dolar arasında bir maddi zarara sebep olduğu tahmin ediliyor. Bölgede bulunan fabrikaların ve Tüpraş rafinerisinin hasar alması, depremin İstanbul’da da yıkıma sebep olması üretimin durmasına sebep oldu. Ayrıca enkazın uzun bir süre kaldırılamaması da ekonomiye büyük bir darbe indirdi. Bazı teorilere göre ülkenin, 2001 yılında gerçekleşen ekonomik krizden bu denli etkilenmesinin en önemli sebeplerinden biri de 99 depremi olarak gösteriliyor. Deprem sonrası bir dizi yasal düzenleme yapıldı. Özel iletişim vergisi gibi bir dizi vergi getirildi. Deprem sigortası zorunlu hale getirildi. İmar yasalarında değişiklikler yapıldı ve ülke genelinde arama kurtarma ekiplerinin sayısı arttırıldı.
Yakın tarihimizde yaşanan bu büyük trajediyi hatırlamak, deprem ülkesinde yaşadığımızı bir defa daha gözler önüne seriyor. 99 yılında gerçekleşenler, olası bir İstanbul depreminde yaşanacaklara da ışık tutuyor. Tedbirli olmak ve yasalara uymak insanların hayatta kalması için kaçınılmaz iki sorumluluk.
