By Apple’ın Kuruluşu ve Apple Dünyasının Başlangıcı
Dünya’nın en büyük teknoloji firmalarından biri olarak gösterilen, birçok ürününü kullandığımız veya bildiğimiz Apple nasıl ve ne zaman kuruldu? Çıkardığı ürünlerle ağızlardan düşmeyen Apple’nin hikayesini gelin haberimizin detayında inceleyelim.
Apple’ın Kuruluşu
1972 yılında yarı zamanlı olarak HP’de görev alan Steve Jobs ve Steve Wozniak, çalıştıkları yerde kişisel bilgisayarlar üzerine çalışmalar yapıyorlardı. Jobs ve Wozniak aslında iyi bir ekip oluşturabilirlerdi. Çünkü Jobs işletme ve pazarlama anlamında, Wozniak ise teknik anlamda donanımlı kişiler olarak görülüyordu.
Kişisel bilgisayar üretmek için Jobs ve Wozniak işten ayrıldı ve yanlarına aldıklar Ronald Wayne ile birlikte 3 kişi 1 Nisan 1976 yılında Apple I için bugün Silikon Vadisi’nde bulunan Steve Jobs’un garajında çalışmaya başladılar.
Temmuz 1976’da Apple I’i satışa koyan ekip toplamda 200 bilgisayar üretmişti. Beklediklerinden iyi bir şekilde satılan bilgisayardan sonra Apple II için kolları sıvadılar. Çalışmalar sırasında şirketleşme işlerini de halletmeleri gerekiyordu. 3 Ocak 1977 yılında Jobs ve Wozniak şirket kurma işlemlerini tamamladılar. Çalışmaları devam eden Apple II, 16 Nisan 1977 tarihinde satışa çıktı. Apple II’nin ilke renkli ekrana sahip bilgisayar olması sektörel anlamda bir çağ açtı. Bunun yanında diğer özellikleriylede bir anda piyasada en popüler bilgisayarlardan biri oldu.
Apple II’nin başarısı ile birlikte Jobs ve ekibi tekrardan çalışmalara başladı. Apple II’den daha iyi bir bilgisayar tasarlamak ve IBM ve Microsoft ile rekabet edecek bir bilgisayar olacak Apple III’ü Mayıs 1980’de tanıttılar. Bu hedefler doğrultusunda çıkan Apple III hayal kırıklığı ile sonuçlandı. Çünkü bu bilgisayarda bazı tasarım hataları, aşırı ısınma gibi problemler vardı. Bu nedenle sorunlu bilgisayarlar geri çağrıldı.
Halka Arz ve Büyüme Süreci
Apple III istenileni vermesede Apple büyüme yolunda adım adım ilerliyordu. 12 Aralık 1980 tarihinde halka arz gerçekleşti. Halka arzla beraber hayal edilmeyen bir sermaye toplandı. Bu sermayenin toplanması aslında biraz işleri rahatlatıyordu. Çünkü Apple’ın daha yapacak çok işi vardı.
Apple III bir taraftan yapılırken, diğer taraftan Jobs bir sonraki proje için çalışmalara başlamıştı. 1978 yılında Apple Lisa için çalışmalara başlayan Jobs, Apple III’ten sonra ekibi ile iyice hızlanmıştı. Lisa’daki amaç aslında grafiksel kullanıcı arayüzü (GUI) kullanmaktı. Jobs ile ekip arasında 1982’de ayrı düşenler oldu. Çünkü bir kısım düşük bütçeli bir bilgisayar yapmak istiyordu. Jef Raskin ve ekibi bu proje için çalışmalara koyuldu. Kim daha önce projeyi çıkarırsa önce satış hakkı o projede olacaktı. Sonucunda ise Lisa ekibi galip geldi. 1983 yılında Lisa halka satılan ilk GUI bilgisayar oldu. Ama yüksek fiyat nedeni ile başarılı olamadı.
Bir sonraki sene 1984 yılında ise Macintosh piyasaya sürüldü. Büyük bütçeli bir televizyon reklamı hazırlandı. Hatta 1984 Super Bowl XVIII’de yayınlandı. İlk başta kullanıcılarda büyük bir etki bırakan bilgisayar çok satılsada, sonradan bu satış adetleri düşmeye başladı. Nedenlerinden en önemlileri ise uygun yazılımların bulunamaması ve yüksek fiyattı. Eklenti olarak bazı ürünlerin çıkması Macintosh’un hedefini değiştirdi ve masaüstü yayıncılığı anlamında büyük bir gelişme gösterdi.
Jobs Apple’dan Ayrılıyor
Jobs bu dönem içerisinde bazı kararlar almaya çalışıyordu. Bunlardan en önemlisi ise halka açılma sonrasında şirkete profesyonel bir yönetici almaktı. 1983 yılında şirketin CEO koltuğuna John Sculley geçirildi. Aslında bu olay Jobs için kötüye gitme anlamına geliyordu. Çünkü 1985 yılına gelindiğinde Sculley ve Jobs arasında yönetim kavgası başlamıştı. Yönetim kurulu Sculley’e Jobs’u yavaşlatmasını söyledi ama bunu kimse başaramadı. En sonunda Sculley yönetim kurulu ile bir toplantı ayarladı ve Jobs’un yaptıklarını kendileri ile paylaştı. Yönetim kurulu bu toplantıda Sculley’e destek verirken Jobs’un bütün yetkilerini elinden aldı. Artık Jobs yeni Next firmasını kurarak Apple’dan tamamen ayrıldı.
Jobs’un gitmesi sonrasında yeni projelerle hayatına devam eden Apple, yeni ürünü Macintosh Portable’yi 1989 yılında tanıttı. Neredeyse masaüstü kadar güçlü olduğu açıklandı 1991 yılında Macintosh Powerbook tanıtıldı. Powerbook ile birlikte yeni renk eklemeleri yapılan ve yeni ap becerilerine kavuşan System 7’nin de tanıtımı yapıldı. System 7 2001 yılında kadar kullanılacak olan Mac OS’un tabanını oluşturdu.
Portable ve Powerbook iyi satış adetlerine ulaşsada beklenileni karşılamadı. Apple bu açığı kapamak için yeni modellerini çıkarsada yine başlarılı olamadı. Çünkü tüketicilerin odaklandığı bilgisayarlar ile rekabet etmek istemiyorlardı.
Tarih 1994 yılını göstermek istediğinde Apple farklı bir yol izlemek için kolları sıvadı ve Apple, IBM ve Motorala iş birliğine gitti. Bu iş birliğindeki amaç Apple yazılımının IBM ve Motorola donanımlı bilgisayarlarda çalışması sağlamaktı. Bu başarıldığında ise Microsoft’un yok olacağı düşünülüyordu. AIM birliği istedikleri bilgisayarı yaptıktan sonra satışa çıkardılar ve durumun çokta öyle olmadığını gördüler. Artık Apple için işler tam anlamı ile berbat gidiyordu.
Jobs Tekrardan Apple’da
1996 yılında CEO koltuğuna Gill Amelio oturdu. Şirket içerisinde birçok değişiklik yaptı. Yönetimi eline aldıktan sonra 3 proje çıkardı ama hepsinde de kötü sonuçlar aldı. En sonunda Apple’dan ayrılan Jobs’un firması Next’i satın aldı ve Jobs’u danışman olarak atadı. 1997 yılında ise Apple tarihindeki en düşük şirket değerini görmüş ve yönetim kurulu CEO koltuğunda oturan Amelio ile yollarını ayırma kararı almıştı. Bu karar sonrasında ise geçici olarak Jobs, CEO olarak göreve atandı.
Jobs başa geldikten sonra Macworld Expo’daki konuşmasında Microsoft ile görüşme yapacağını ve Office programlarının Macintosh’ta kullanılmasını sağlayacağını açıkladı. Böylece şirket tekrardan kullanıcıların gözüne girmeye başladı. Bundan kısa bir süre sonra 10 Kasım 1977’de sipariş üzerine üretim stratejisine geçmek amacıyla Apple Online Store’yi tanıttı.
Dönüm noktalarından biri ise 15 Ağustos 1998’de gerçekleşti. Jobs iMac’in tanıtımını yaptı. Kendine özgü bir tasarıma sahip olan, modern bir teknolojiyi barındıran bu bilgisayar ilk 5 ayda 800 bin satış adetini elde etti. iMac aslında bir başlangıçtı ve Apple artık birçok bölgede aktif rol alması gerektiğini düşünüyordu. Bireysel ve kurumsal müşterileri için dijital prodüksiyon yazılım portföyü oluşturma amacı ile 1998 yılında önce Final Cut sonra iMovie yazılımlarının satın almalarını gerçekleştirdi. Sonrasında ise portföyü artırmak için birçok satın alma gerçekleştirdi.
Tarih 24 Mayıs 2001’i gösterdiğinde Mac OS X yayınlandı. Yine aynı yıl 19 Mayıs’ta ise ilk parakende mağazaları Virginia ve Kalifornia’da açıldı. 23 Eylül’de ilk iPod tanıtımı yapıldı ve 10 Ekim tarihinde satışa çıkarıldı. iPod, 6 yılda 100 milyonu geçen bir satış adetine ulaşarak mükemmel bir başarı hikayesi olmuştu. iPod’un satış adetlerini gören Jobs, 2003 yılında müzik indirme programı olan iTunes’i tanıttı.
Jobs 2006 yılı itibari ile artık İntel işlemci kullanacaklarını açıkladı. 10 Ocak 2006 tarihinde ilk İntel işlemcili Macbook Pro ve iMac tanıtıldı. Bundan sonraki dönemlerde ise eski seriler artık satıştan kaldırılarak yeni İntel işlemcisi Macbook, Macbook Pro ve iMac serileri üzerinden geliştirmeler yapılacaktı.
Bu olaylardan sonra iPhone, iPad, Apple TV, App Store ve daha fazla birçok ürün ve yazılım geliştiren Apple, günümüzün en büyük teknoloji firmaları ve en değerli firmaları arasında gösteriliyor.
