Bir Zamanlar Dünyanın En Yükseği: Empire State Binası
Empire State Binası, gürüldeyen 20’li yılların sembolü olarak günümüze kadar gelmiştir. 1970 yılında inşa edilen ve 11 Eylül olaylarında yıkılan Dünya Ticaret Merkezi‘nin inşasına kadar da dünyanın en yüksek binası olmuştur. 1929 Büyük Buhran yıllarında inşa edilemeye başlanan bina, Amerika’nın savaş sonrası ekonomik başarısının da sembolü haline gelmiştir. İnşası tamamlandıktan 20 sene sonra kar etmeye başlayabilen bina, bugün New York’un en bilindik yapılarından biridir. İnşaatının tamamlanmasının ardından 90 yıl geçmesine rağmen bina, hala dünyanın en yüksek gökdelenleri arasından gösterilmektedir. Gelin bu yapının inşaatının öncesini ve sonrasını inceleyelim
Göklere Doğru Yarış
I. Dünya Savaşı’nın ardından barışın sağlanmasıyla beraber ticaret ve bolluk savaştan çok normal hayata akmaya başladı. Bunun sonucunda yaşanan Gürleyen 1920’ler (Roaring Twenties) batı dünyasında bolluğun dansın ve eğlencenin 10 yılıydı. Böyle oluncu popüler kültür ve medya o dönemde hızlanan dünyanın en yüksek binası yarışına “Göklere Doğru Yarış” ismini de takmıştı. İşte bu dönemde bir çok bilinen gökdelenin inşası yapıldı ve tamamlandı. Chrysler Binası, 40 Wall Street binaları ve Empire State Binası bu yarışın ana rakipleriydi. Ancak muzaffer olan Empire State Binası oldu.
Krizde İnşaat
1929 Bunalımının hemen ardından ilk olarak binanın inşa edileceği arsa üzerinde bulunan Waldorf-Astoria otelinin yıkımına başlandı. 1930 yılında 17 metrelik temel kazıldı ve çelik inşaat başladı. İnşaatın bitmesi için konulan zaman sınırı ise 18 ay olarak belirlendi. En yoğun anında 3500 kişinin çalıştığı inşaat için 60 milyon dolarlık bir bütçe belirlenmişti. Bu bütçe günümüzde neredeyse 1 milyor dolara tekabül ediyor. Ancak otelin yıkılması ve binanın tamamlanması bu bütçenin tamamını kullanmadan yaklaşık 41 milyon dolara (630.000.000$) tamamlandı. Tahmin edilen süreden 45 gün önce açılan bina 380 metre yükseklğiyle göklere doğru yarışı da bitirmiş oldu. Böylece hem New York’un hem de Dünyanın en yükse binası olmuş oldu. New York şehrinin lakabı olan Empire State ise binanın ismi oldu.
Savaş, Popüler Kültür ve Empire State
Büyük buhran yıllarında darbe alan Amerikan Ekonomisi, ardından Avrupa’nın savaş girmesiyle de ikinci büyük darbesini almış oldu. Artık gürüldeyen yirmilerden pek bir eser yoktu ve dünyanın en yüksek binası kar etmiyordu. 1933 yılında çekilen ilk filminin Empire State Binasını merkeze alması ve yapılan pazarlama çalışmaları da pek işe yaramamıştı. Bina kar etmiyordu. Bina inşa edilirken düşünülen zeplin limanı olması fikri de gerçekleşmemiş ve Hindenburg faciasıyla beraber toptan rafa kalkmıştı. Binanın kara geçmesi için ABD’nin savaş sonrası ekonomik patlaması ve televizyon ve radyonun her eve girmesinin önemli bir yeri vardır. 1950 yılında ilk defa baş başa gelen bilançolar binanın tepesine 68 metrelik radyo ve televizyon anteninin yerleştirilmesiyle artıya geçmiştir. Artıya geçmesinde en önemli paylardan biri de insanların 1 dolara gözlem noktalarına yaptığı ziyaretlerdir.
Ünvan Kaybı ve Binanın Önemi
1972 yılında Dünya Ticaret Merkezi’nin ikiz kuleleri tarafından dünyanın en yüksek binası ünvanını kaybetse de Empire State, New York’un en önemli sembollerindendir. Art Decko stilinde inşa edilen bina mimari anlamda da dünyada önemli bir yer tutmaktadır. 11 Eylül sonrasında kısa süreliğine New York’un en yüksek binası haline gelse de artık dünyanın en yüksek binası ünvanını başka binalara kaptırmışıtır. Bir çok Hollywood filmi, dizi ve belgesele konu olan bina dünyanın en tanınan mimari yapılarından biridir.